Αντικατάσταση βαλβίδας στην καρδιά χωρίς νυστέρι

  

Ρεπορτάζ: Ρούλα Τσουλέα

Ενας στους 20 ενηλίκους παρουσιάζει πρόβλημα σε κάποια από τις κύριες βαλβίδες της καρδιάς, την αορτική ή τη μιτροειδή, για το οποίο απαιτείται χειρουργική θεραπεία. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια οι ασθενείς υποβάλλονταν σε εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς, που προϋποθέτει σύνδεση με μηχάνημα εξωσωματικής κυκλοφορίας και παροδική διακοπή της λειτουργίας της καρδιάς με ισχυρά φάρμακα. Σήμερα, όμως, σε επιλεγμένους ασθενείς εφαρμόζεται μία μη επεμβατική, διαδερμική μέθοδος.
Ο λέκτορας Καρδιοχειρουργικής Δημήτριος Β. Αυγερινός, από το Τμήμα Χειρουργικής Καρδιάς και Θώρακα του Νοσοκομείου New York Presbyterian του Ιατρικού Κέντρου Weill Cornell στη Νέα Υόρκη, εξηγεί τι είναι η διαδερμική εμφύτευση βαλβίδων της καρδιάς.
Πού οφείλονται τα προβλήματα στις βαλβίδες της καρδιάς;
Καθώς ο άνθρωπος μεγαλώνει, ασβέστιο εναποτίθεται στην αορτική βαλβίδα, προκαλώντας σταδιακή στένωση, με επακόλουθο να εμποδίζεται η απρόσκοπτη ροή του αίματος και να αναπτύσσονται συμπτώματα όπως στηθάγχη, δύσπνοια και απώλεια αισθήσεων.

Στην περίπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας, η εκφύλιση λόγω ηλικίας και κάποιες λοιμώξεις μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπάρκεια. Αυτή, ιδίως σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο, μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα ή και θανατηφόρο πνευμονικό οίδημα.
Πότε χρειάζονται χειρουργική θεραπεία;
Οταν ο ασθενής αναπτύσσει συμπτώματα (κυρίως δύσπνοια, στηθάγχη ή απώλεια των αισθήσεων) ή όταν μία βαλβίδα έχει πολύ μεγάλη στένωση ή εκδηλώνει ανεπάρκεια.
Πώς προέκυψε η ανάγκη για μη επεμβατική θεραπεία;
Το ανοιχτό χειρουργείο επιφυλάσσει αυξημένους κινδύνους και επιπλοκές για τους λεγόμενους ασθενείς υψηλού κινδύνου: τους υπέργηρους, τους ασθενείς με προηγούμενο ιστορικό εγχείρησης ανοιχτής καρδιάς, καθώς και τους πάσχοντες από νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια.

Ουσιαστικά γι’ αυτές τις ειδικές κατηγορίες ασθενών αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια η τεχνική της διαδερμικής παρέμβασης στην αορτική και τη μιτροειδή βαλβίδα.
Τι είδους επεμβάσεις γίνονται;
Στην περίπτωση της αορτικής βαλβίδας γίνεται εμφύτευση νέας βαλβίδας. Στην περίπτωση της μιτροειδούς κάνουμε κυρίως επιδιορθώσεις με ένα μικρό κλιπ, ενώ πολύ πρόσφατα άρχισαν και οι πρώτες διαδερμικές εμφυτεύσεις.
Πώς γίνεται η επέμβαση;
Μέσω της μηριαίας αρτηρίας ή με μια μικρή τομή στον θώρακα. Κατά την επέμβαση, που συνήθως δεν υπερβαίνει τη μία ώρα, ο ασθενής βρίσκεται μεν υπό αναισθησία, αλλά η καρδιά του δεν χρειάζεται να σταματήσει και δεν είναι συνδεδεμένος με μηχάνημα εξωσωματικής κυκλοφορίας.

Η επέμβαση πραγματοποιείται από ομάδα γιατρών (καρδιοχειρουργός, επεμβατικός καρδιολόγος) σε χειρουργεία νέας γενιάς, τα λεγόμενα υβριδικά χειρουργεία, τα οποία διαθέτουν όλον τον απαραίτητο εξοπλισμό για τη διενέργεια τέτοιων επεμβάσεων.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της μεθόδου;
Μικρής διάρκειας εγχείρηση, σχετικά αναίμακτη επέμβαση, χωρίς το μετεγχειρητικό πόνο και τις επιπλοκές των εγχειρήσεων ανοιχτής καρδιάς, και σημαντικά μειωμένη θνησιμότητα σε σύγκριση με την εγχείρηση ανοικτής καρδιάς. Ο ασθενής πηγαίνει στο σπίτι του σε 3-4 μέρες και είναι έτοιμος να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες.

Η νέα μέθοδος προσφέρεται προς το παρόν στις ειδικές κατηγορίες ασθενών που δεν μπορούν να υποβληθούν στο παραδοσιακό χειρουργείο, ενώ η επιλογή των ασθενών γίνεται με αυστηρούς κανόνες που έχουν θεσπιστεί από τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες καρδιοχειρουργικής και καρδιολογίας.
Και ποια τα μειονεκτήματα;
Το μεγαλύτερο μειονέκτημα φαίνεται να είναι τα αυξημένα ποσοστά εγκεφαλικού επεισοδίου (5,1%, έναντι 2,4% με το παραδοσιακό χειρουργείο) και αγγειακών επιπλοκών (11% έναντι 3,2% με το παραδοσιακό χειρουργείο).

Οι κίνδυνοι αυτοί αφορούν κυρίως την αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας και οφείλονται στο ότι το μπαλονάκι που διασπά την άρρωστη βαλβίδα μπορεί να αποκολλήσει ασβέστιο από τα τοιχώματά της και αυτό να μπει στην κυκλοφορία του αίματος.

Η διαδερμική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας

Τοποθέτηση από το πόδι

Βήμα 1. Ο χειρουργός εισάγει από μία αρτηρία του ποδιού (μηριαία αρτηρία) έναν καθετήρα και τον κατευθύνει έως την καρδιά. Όταν φτάσει στην αορτική βαλβίδα, προωθεί ένα μπαλονάκι και το φουσκώνει για να «συνθλίψει» το ασβέστιο που έχει συσσωρευτεί σε αυτήν και της προκαλεί στένωση, αλλά και την φυσική αορτική βαλβίδα.

Βήμα 2. Ο χειρουργός ξεφουσκώνει το μπαλονάκι και μέσω του ίδιου καθετήρα προωθεί στο ίδιο σημείο τη νέα αορτική βαλβίδα.

Βήμα 3. Στη συνέχεια, φουσκώνει εκ νέου το μπαλονάκι και η νέα βαλβίδα «σφηνώνει» στη θέση της, ώστε να αρχίσει να λειτουργεί φυσιολογικά.

Βήμα 4. Ο καθετήρας και το μπαλονάκι αφαιρούνται, ενώ η νέα βαλβίδα παραμένει στη θέση της

Τοποθέτηση από το θώρακα

Βήμα 1. Γίνεται μία μικρή τομή στο θώρακα, ανάμεσα στην 5^η και στην 6^η πλευρά

Βήμα 2. Ο χειρουργός εισέρχεται στην αριστερή κοιλία της καρδιάς, για να προωθήσει έως τη θέση της αορτικής βαλβίδας ένα μπαλονάκι, το οποίο θα φουσκώσει για να «συνθλίψει» τη στένωση που προκαλεί το ασβέστιο και την φυσική βαλβίδα

Βήμα 3. Από τον ίδιο καθετήρα προωθείται η νέα βαλβίδα

Βήμα 4. Η νέα βαλβίδα «σφηνώνει» στη θέση της και αρχίζει να λειτουργεί φυσιολογικά. Ο καθετήρας και το μπαλονάκι αφαιρούνται.

Αορτική βαλβίδα

Η αορτική βαλβίδα είναι μία από τις τέσσερις βαλβίδες της καρδιάς, αλλά η κλινικά σημαντικότερη. Είναι η βαλβίδα μέσω της οποίας η καρδιά διοχετεύει αίμα σε ολόκληρο το σώμα.

Μιτροειδής βαλβίδα

Η μιτροειδής βαλβίδα είναι η βαλβίδα που παρεμβάλλεται μεταξύ του αριστερού κόλπου και της αριστερής κοιλίας της καρδιάς

Αριθμοί

4-5% του πληθυσμού θα αναπτύξει κάποια στιγμή νόσο των βαλβίδων που θα χρειασθεί χειρουργείο

50 ετών και άνω οι ασθενείς που χρειάζονται χειρουργική επιδιόρθωση ή αντικατάσταση βαλβίδας της καρδιάς

2-3 χρόνια η μέση επιβίωση των ασθενών δίχως χειρουργική θεραπεία, όταν η στένωση της αορτικής βαλβίδας προκαλεί συμπτώματα

Ύποπτα συμπτώματα σοβαρής βαλβιδοπάθειας

* Δύσπνοια

* Στηθάγχη

* Απώλεια αισθήσεων (συγκοπή)

Κατάλληλοι ασθενείς για διαδερμική παρέμβαση

Όσοι δεν μπορούν να υποβληθούν σε εγχείρηση ανοικτής καρδιάς, επειδή έχουν:

* Μεγάλη ηλικία

* Πολλαπλά προβλήματα υγείας (κυρίως αναπνευστικά, αλλά και ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια)

* Προηγούμενο ιστορικό εγχείρησης ανοιχτής καρδιάς

ΠΗΓΗ: Δημήτριος Β. Αυγερινός, MD - Τμήμα Χειρουργικής Καρδιάς και Θώρακα, NewYork Presbyterian Hospital – Weill Cornell Medical Center, Τμήμα Χειρουργικής Θώρακα, Memorial Sloan-Kettering Cancer Center, New York

Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Ένθετο Υγεία